Khi nào phải hoàn trả chi phí đào tạo nghề cho công ty?

Chào luật sư: Tôi là công nhân tại một xí nghiệp sản xuất ô tô tại Việt Nam (Hà Nội) theo hợp đồng lao động không có thời hạn, chức vụ Trưởng phòng kỹ thuật điện. Tôi vào làm ở công ty từ 2014 theo diện cán bộ nguồn tôi được cử đi học khóa cao cấp về điện ô tô tại Nhật. Toàn bộ chi phí đào tạo, ăn, ở của tôi đều được công ty chi trả. Bên cạnh đó công ty bắt tôi ký cam kết phải làm việc ở công ty 10 năm (đến hết 2027) mới được phép nghỉ và không được làm cho đối thủ cùng ngành trong 2 năm kể từ ngày nghỉ. Nay vì lý do gia đình nên tôi vào Nam sinh sống, không thể tiếp tục công việc tại Hà Nội được. Vậy nếu tôi nghỉ, tôi có phải hoàn trả chi phí đào tạo nghề cho công ty không? Tôi có bị phạt gì không? Cám ơn luật sư.

Trả lời:

Giữa bạn và xí nghiệp ô tô có phát sinh quan hệ lao động thông qua hợp đồng lao động. Do đó các nội dung liên quan đến chấm dứt hợp đồng lao động, hoàn trả chi phí đào tạo sẽ thực hiện theo quy định của Bộ Luật Lao động 2019. Tuy nhiên việc bạn nghỉ làm tại xí nghiệp ô tô nhưng không nói rõ lý do nghỉ, nên chúng tôi chia ra hai trường hợp để tư vấn cho bạn như sau:

Trường hợp 1: Bạn đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trái với quy định của pháp luật. Theo Bộ Luật Lao động 2019, người lao động được đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động nhưng phải đảm bảo các điều kiện sau:

”Điều 35. Quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động của người lao động

1.Người lao động có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động nhưng phải báo trước cho người sử dụng lao động như sau:

a) Ít nhất 45 ngày nếu làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn;

b) Ít nhất 30 ngày nếu làm việc theo hợp đồng lao động xác định thời hạn có thời hạn từ 12 tháng đến 36 tháng;

c) Ít nhất 03 ngày làm việc nếu làm việc theo hợp đồng lao động xác định thời hạn có thời hạn dưới 12 tháng;

d) Đối với một số ngành, nghề, công việc đặc thù thì thời hạn báo trước được thực hiện theo quy định của Chính phủ.

2.Người lao động có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động không cần báo trước trong trường hợp sau đây:

a) Không được bố trí theo đúng công việc, địa điểm làm việc hoặc không được bảo đảm điều kiện làm việc theo thỏa thuận, trừ trường hợp quy định tại Điều 29 của Bộ luật này;

b) Không được trả đủ lương hoặc trả lương không đúng thời hạn, trừ trường hợp quy định tại khoản 4 Điều 97 của Bộ luật này;

c) Bị người sử dụng lao động ngược đãi, đánh đập hoặc có lời nói, hành vi nhục mạ, hành vi làm ảnh hưởng đến sức khỏe, nhân phẩm, danh dự; bị cưỡng bức lao động;

d) Bị quấy rối tình dục tại nơi làm việc;

đ) Lao động nữ mang thai phải nghỉ việc theo quy định tại khoản 1 Điều 138 của Bộ luật này;

e) Đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định tại Điều 169 của Bộ luật này, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác;

g) Người sử dụng lao động cung cấp thông tin không trung thực theo quy định tại khoản 1 Điều 16 của Bộ luật này làm ảnh hưởng đến việc thực hiện hợp đồng lao động”.

Căn cứ những trường hợp trên, bạn tự xem xét trường hợp của bạn là đã đáp ứng đủ điều kiện để đơn phương chấm dứt hợp đồng hay chưa. Nếu chưa thì bạn phải chịu trách nhiệm do vi phạm như sau:

“Điều 40. Nghĩa vụ của người lao động khi đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật

a) Không được trợ cấp thôi việc.

b) Phải bồi thường cho người sử dụng lao động nửa tháng tiền lương theo hợp đồng lao động và một khoản tiền tương ứng với tiền lương theo hợp đồng lao động trong những ngày không báo trước.

c) Phải hoàn trả cho người sử dụng lao động chi phí đào tạo quy định tại Điều 62 của Bộ luật này”.

Lưu ý: Chi phí đào tạo bao gồm các khoản chi có chứng từ hợp lệ về chi phí trả cho người dạy, tài liệu học tập, trường, lớp, máy, thiết bị, vật liệu thực hành, các chi phí khác hỗ trợ cho người học và tiền lương, tiền đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp cho người học trong thời gian đi học. Trường hợp người lao động được gửi đi đào tạo ở nước ngoài thì chi phí đào tạo còn bao gồm chi phí đi lại, chi phí sinh hoạt trong thời gian đào tạo.

Như vậy, nếu bạn đơn phương chấm dứt hợp đồng trái luật thì bạn sẽ phải bồi thường chi phí đào tạo theo cam kết đã thỏa thuận và quy định tại Điều 62 Bộ luật lao động năm 2019

Trường hợp 2: Bạn đơn phương chấm dứt hợp đồng đúng quy định pháp luật.  Có nghĩa là bạn đảm bảo các điều kiện tại quy định trên thì việc chấm dứt hợp đồng. Tuy rằng hiện nay, Pháp luật không có quy định về việc chấm dứt hợp đồng lao động đúng luật thì phải bồi thường hay không nhưng do các bên đã thỏa thuận về các trường hợp phải bồi thường chi phí đào tạo nếu không làm đủ thời gian theo thỏa thuận  thì bạn vẫn sẽ phải bồi thường chi phí đào tạo theo thảo thuận mà bạn đã cam kết.

Trên đây là ý kiến của chúng tôi về vấn đề của bạn. Nếu có thắc mắc vui lòng gọi đến hotline để được tư vấn cụ thể hơn. Trân trọng!