Điều kiện để được hưởng án treo theo quy định?

Luật sư cho hỏi điều kiện để được hưởng án treo là gì?

Những căn cứ để áp dụng án treo đối với người bị phạt tù là những yêu cầu, đòi hỏi bắt buộc do pháp luật hình sự quy định đối với người đó mà chỉ khi nào có đầy đủ những căn cứ đó thì Tòa án mới được áp dụng án treo đối với họ.

Theo Điều 65 BLHS năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017 thì căn cứ vào những điều kiện sau để Tòa án quyết định cho hay không cho bị cáo được hưởng án treo:

(1) mức phạt tù không quá 03 năm về tội ít nghiêm trọng, tội nghiêm trọng và tội rất nghiêm trọng theo quy định tại Điều 9 BLHS năm 2015;

(2) Có nhân thân tốt, chưa có tiền án tiền sự;

(3) Có từ hai tình tiết giảm nhẹ trở lên và không có tình tiết tăng nặng, trong đó có ít nhất một tình tiết giảm nhẹ quy định tại khoản 1 Điều 51 BLHS năm 2015 và không có tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự quy định tại khoản 1 Điều 52 BLHS năm 2015. Trường hợp vừa có tình tiết giảm nhẹ, vừa có tình tiết tăng nặng thì tình tiết giảm nhẹ phải nhiều hơn tình tiết tăng nặng từ 02 tình tiết trở lên, trong đó có ít nhất 01 tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự quy định tại khoản 1 Điều 51 BLHS năm 2015;

(4) Có nơi cư trú rõ ràng hoặc nơi làm việc ổn định để cơ quan, tổ chức có thẩm quyền giám sát, giáo dục;

(5) Xét thấy không cần phải bắt chấp hành hình phạt tù nếu người phạm tội có khả năng tự cải tạo và việc cho hưởng án treo không gây nguy hiểm cho xã hội; không ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội.

Thứ nhất: Người phạm tội bị xử phạt tù không quá 3 năm.

Bàn đến việc bị phạt tù không quá ba năm ở đây không được hiểu là người phạm tội phạm vào tội ít nghiêm trọng. Theo quy định của Bộ luật hình sự hiện hành tại Điều 9 quy định rằng tội phạm ít nghiêm trọng có khung hình phạt tù đến ba năm nhưng không được nhầm với định nghĩa là bị xử phạt tù không quá 3 năm, với định nghĩa này mình phải hiểu nó có thể là hành vi thuộc tội phạm ít nghiêm trọng nhưng có thể là tội phạm nghiêm trọng cũng có thể là tội phạm hay tội phạm rất nghiêm trọng hay tội đặc biệt nghiêm trọng nhưng do có nhiều tình tiết giảm nhẹ hay vì vai trò trong đồng phạm không có quan trọng nên tòa án kết án cho người phạm tội hình phạt tù không quá 3 năm tù.

Thứ hai: Căn cứ vào nhân thân của người phạm tội.

Theo nghị quyết 02/2018/NQ-HĐTP thì người phạm tội phải có nhân thân tốt, đa phần chúng ta hay hiểu nhầm rằng nhân thân tốt có nghĩa rằng người phạm tội lần đầu nhưng như vậy là không đủ, còn một trường hợp nữa là người đã bị kết án nhưng đã được xóa án tích, người đã bị xử phạt hành chính hoặc bị xử lý kỷ luật mà đã quá 06 tháng kể từ ngày vi phạm.

Thứ ba: Có nhiều tình tiết giảm nhẹ.

Người phạm tội có nhiều tình tiết giảm nhẹ là có từ hai tình tiết giảm nhẹ được quy định tại Điều 51 Bộ luật hình sự trong đó phải có ít nhất một tình tiết giảm nhẹ ở khoản 1 Điều 51 và người phạm tội không có tình tiết tăng nặng ở khoản 1 Điều 52 Bộ luật hình sự hiện hành.

Thứ tư: Xét thấy không cần thiết phải chấp hành hình phạt tù.

Hình phạt tù là hình phạt nghiêm khắc đối với người phạm tội nhằm cách ly người phạm tội khỏi xã hội một thời gian, khi mà người phạm tội không có khả năng tự cải tạo. Nên khi xét cho người phạm tội được hưởng án treo thì phải xem xét các khía cạnh về người đó có khả năng tự cải tạo hay không, việc không cách ly họ không làm ản hưởng đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội thì việc cho áp dụng hình phạt mới có ý nghĩa.

Mặt khác, pháp luật có quy định trong thời gian thử thách của án treo từ một năm đến năm năm, nếu người phạm tội được hưởng án treo cố ý vi phạm nghĩa vụ  02 lần trở lên theo quy định của Luật thi hành án hình sự, thì Tòa án có thể quyết định buộc người phạm tội phải chấp hành hình phạt tù của bản án đã cho hưởng án treo. Khi người được hưởng án treo thực hiện hành vi phạm tội mới thì Tòa án xét xử với tội mới và rồi tổng hợp hình phạt với tội được hưởng án treo sang tù theo điều 56 Bộ luật hình sự 2015 sửa đổi bổ sung năm 2017.