Đưa tiền cho bố mẹ mua đất xây nhà có lấy lại được không?

Chào luật sư: Mẹ tôi mất từ sớm, gia đình tôi có 3 anh em đều đi làm xa, bố tôi sống ở quê một mình. Năm 2016 bố tôi có trao với tôi là muốn mua 1 mảnh đất ở quê có giá 1,2 tỷ đồng, hiện ông mới chỉ có 800 triệu nên tôi có đưa cho ông thêm 400 triệu nữa để mua. Sau khi mua đất, mảnh đất đứng tên bố tôi. Năm 2017 tôi có đưa cho bố thêm 1 tỷ để xây dựng ngôi nhà 2 tầng trên mảnh đất đó. Việc đưa tiền cho bố tôi không có giấy tờ chứng minh và không có ai chứng kiến. Năm 2019 bố tôi không may qua đời không để lại di chúc. Vậy hiện tôi muốn lấy lại ngôi nhà và mảnh đất trên có được không. Xin cảm ơn luật sư.

Cơ sở pháp lý:

• Bộ luật Dân sự 2015.
• Luật Công chứng 2014.

Thứ nhất, Thỏa thuận phân chia di sản thừa kế là gì?

Phân chia di sản thừa kế được hiểu là hoạt động nhằm chấm dứt tình trạng có quyền chung đối với di sản thừa kế của nhiều người khi người để lại tài sản thừa kế qua đời. Thời điểm mở thừa kế được xác định là thời điểm người có tài sản để lại qua đời và kể từ thời điểm này, những người đủ điều kiện để được hưởng di sản sẽ có quyền và nghĩa vụ tài sản do người chết để lại, trong đó có quyền cùng nhau thỏa thuận phân chia di sản thừa kế.

Đối với trường hợp của bạn, như thông tin bạn cung cấp thì bạn đã đưa cho bố bạn 400 triệu đồng để góp vào mua mảnh đất ở quê và góp 1 tỷ đồng để bố bạn xây nhà 2 tầng trên chính diện tích đất đó. Tuy nhiên việc bạn bàn giao số tiền nói trên cho bố bạn không có giấy tờ chứng minh việc tặng cho hay cho mượn, không có người làm chứng hay chứng kiến nên rất khó để xác định thông tin bạn cung cấp đúng sự thật hay không?

Vậy nên, bạn muốn đòi lại căn nhà và mảnh đất trên là khó có căn cứ để xác minh và tỷ lệ phần trăm dành được là rất thấp. Tuy nhiên, bạn có thể áp dụng cách Thỏa thuận với anh em của bạn (là những người cùng hàng thừa kế thứ nhất với bạn) về việc phân chia di sản thừa kế, tức là bạn cùng họ thỏa thuận việc bạn góp phần với bố bạn vào việc mua đất và xây nhà cho nên bạn có quyền được lấy lại mảnh đất và căn nhà đó.

Căn cứ theo quy định tại điều 57 Luật CÔng chứng 2014 như sau:

“Điều 57. Công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản

1. Những người thừa kế theo pháp luật hoặc theo di chúc mà trong di chúc không xác định rõ phần di sản được hưởng của từng người thì có quyền yêu cầu công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản.

Trong văn bản thỏa thuận phân chia di sản, người được hưởng di sản có thể tặng cho toàn bộ hoặc một phần di sản mà mình được hưởng cho người thừa kế khác.”

Do đó, vì không có giấy tờ hay người chứng kiến chứng thực việc bạn góp số tiền lớn như vậy để mua đất và xây nhà cho nên bạn chỉ có cách Thỏa thuận với hai người anh em còn lại của bạn về việc phân chia di sản thừa kế rằng bạn sẽ được lấy lại mảnh đất và căn nhà đó. Nếu hai người họ đồng ý với mong muốn của bạn thì sẽ rất thuận lợi hoặc bạn có thể lấy lại mảnh đất, căn nhà đó và chia cho hai người họ một số tiền tương đương bằng nhau từ việc số tiền của bố bạn góp vào cùng bạn để mua đất và xây nhà.

Tuy nhiên, nếu hai người họ không nhất trí với văn bản Thỏa thuận phân chia di sản thừa kế đó thì bạn sẽ không có cách nào lấy lại được căn nhà và mảnh đất vì bố bạn là chủ sở hữu đứng tên trên SỔ chứng nhận quyền sử dụng đất đó. Và khi bố bạn mất đi, mảnh đất và ngôi nhà này trở thành di sản thừa kế và được chia theo Pháp luật vì bố bạn không để lại di chúc.

Thứ hai, thừa kế theo pháp luật quy định như thế nào?

Căn cứ theo quy định tại điều 650 Bộ luật Dân sự 2015 như sau:

“Điều 650. Những trường hợp thừa kế theo pháp luật

1. Thừa kế theo pháp luật được áp dụng trong trường hợp sau đây:

a) Không có di chúc;”

Như vậy, vì bố bạn mất đi không để lại di chúc cho nên phần tài sản bao gồm mảnh đất trị giá 1,2 tỷ đồng và căn nhà đó trở thành di sản thừa kế được phân chia theo quy định của pháp luật với những người ở hàng thừa kế bao gồm ba anh em bạn (vì mẹ bạn mất trước thời điểm người để lại di sản thừa kế chết).

Do đó, nếu bạn không thỏa thuận được với hai người anh em còn lại về việc phân chia di sản thừa kế với đúng số tiền bạn góp để mua đất và xây nhà thì bạn sẽ được chia các phần bằng nhau giống hai người anh em của bạn theo căn cứ quy định tại điều 651 Bộ luật Dân sự 2015 như sau:

“Điều 651. Người thừa kế theo pháp luật

1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:
2. a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;”

Tóm lại, bạn có thể lấy lại được mảnh đất và căn nhà nếu bạn thỏa thuận được với hai người còn lại về việc phân chia di sản thừa kế, bạn sẽ nhận lại phần tương đương số tiền bạn đóng góp hoặc theo mong muốn của bạn…tuy nhiên cần được sự chấp thuận, đồng ý của hai người còn lại. Nếu không di sản thừa kế đó sẽ được chia theo pháp luật với ba phần bằng nhau.