Thi hành án bằng biện pháp khấu trừ tiền trong tài khoản, thu hồi, xử lý tiền, giấy tờ có giá của người phải thi hành án

Biện pháp khấu trừ tiền trong tài khoản, thu hồi, xử lý tiền, giấy tờ có giá của người phải THA là một trong các biện pháp cưỡng chế THADS, được áp dụng trong trường hợp người phải THA phải thực hiện nghĩa vụ trả tiền theo bản án, quyết định mà người phải THA có đang có tiền trong tài khoản hoặc đang sở hữu giấy tờ có giá. Để thi hành biện pháp khấu trừ tiền trong tài khoản, thu hồi, xử lý tiền, giấy tờ có giá của người phải THA người phải THA phải có tiền gửi tại ngân hàng, kho bạc, tổ chức tín dụng hoặc tiền mà chính họ đang giữ, thu nhập từ hoạt động kinh doanh hàng ngày và tiền do người thứ ba đang giữ, các loại giấy tờ có giá như cổ phiếu, trái phiếu, tín phiếu…

* Về khấu trừ tiền trong tài khoản

Quy định tại Điều 76 LTHADS, CHV sẽ ra quyết định khấu trừ tiền trong tài khoản của người phải THA, số tiền khấu trừ không được vượt quá nghĩa vụ THA và chi phí cưỡng chế. Trước khi ra quyết định cưỡng chế, CHV cần xác định số tiền của người phải THA trong tài khoản ngân hàng, kho bạc nhà nước, tổ chức tín dụng trên cơ sở tài liệu do người được THA cung cấp. Theo yêu cầu của người được THA hoặc trong trường hợp cần kiểm tra lại thì cơ quan THADS yêu cầu nơi người phải THA có tài khoản cung cấp các thông tin về tiền trong tài khoản của người đó.

Theo quy định tại khoản THADS Điều 21 Nghị định số 62/2015/NĐ-CP: Trường hợp đối tượng bị cưỡng chế có mở tài khoản tiền gửi tại nhiều kho bạc nhà nước, tổ chức tín dụng khác nhau thì CHV căn cứ số dư tài khoản để quyết định áp dụng biện pháp cưỡng chế khấu trừ tiền trong tài khoản đối với một hoặc nhiều tài khoản để bảo đảm thu đủ tiền phải THA và chi phí cưỡng chế THA, nếu có. Sau khi ra quyết định cưỡng chế khấu trừ tiền trong tài khoản của người phải THA thì CHV gửi ngay quyết định đó cho ngân hàng, kho bạc nhà nước, tổ chức tín dụng đang giữ tiền của người phải THA và yêu cầu thủ trưởng cơ quan, tổ chức này thực hiện quyết định. Các cơ quan, tổ chức này sau khi nhận được quyết định phải khấu trừ tiền để chuyển vào tài khoản của cơ quan THADS hoặc chuyển cho người được THA theo quyết định khấu trừ (khoản 2 Điều 76 LTHADS).

Nếu các cơ quan, tổ chức có trách nhiệm thi hành quyết định cưỡng chế không thực hiện ngay mà đương sự tẩu tán tiền trong tài khoản dẫn đến việc không thể thi hành được cho người được THA thì phải bồi thường thiệt hại theo quy định của pháp luật (khoản 3 Điều 21 Nghị định số 62/2015/NĐ-CP).

* Về thu hồi, xử lý tiền, giấy tờ có giá của người phải THA

– Trường hợp người phải THA đang trực tiếp giữ tiền, tài sản và giấy tờ có giá:

Đối với tiền, tài sản của người phải THA: Khi có căn cứ xác định người phải THA có thu nhập từ hoạt động kinh doanh thì CHV ra quyết định thu tiền từ hoạt động kinh doanh của người đó để THA. Khi thu tiền, CHV phải để lại số tiền tối thiểu cho hoạt động kinh doanh và sinh hoạt của người phải THA và gia đình (khoản 1 Điều 79 LTHADS).

Được quy định rõ hơn tại Điều 22 Nghị định số 62/2015/NĐ-CP:

+ Về thời hạn thu tiền: CHV thu tiền từ hoạt động kinh doanh của người phải THA theo định kỳ hàng ngày, tuần, tháng, quý hoặc năm tùy theo tính chất ngành nghề kinh doanh của người phải THA.

+ Về căn cứ xác định mức tiền thu từ hoạt động kinh doanh của người phải THA: CHV căn cứ vào kết quả kinh doanh trên cơ sở sổ sách, giấy tờ và tình hình kinh doanh thực tế của người phải THA.

+ Về mức tiền tối thiểu để lại cho người phải THA: phải bảo đảm điều kiện sinh hoạt tối thiểu cho người phải THA và người mà người đó có nghĩa vụ cấp dưỡng, nuôi dưỡng. Việc xác định mức sinh hoạt tối thiểu của người phải THA và người mà người đó có nghĩa vụ cấp dưỡng, nuôi dưỡng được căn cứ vào chuẩn hộ nghèo của từng địa phương nơi người đó cư trú, nếu địa phương chưa có quy định thì theo chuẩn hộ nghèo do Thủ tướng Chính phủ ban hành theo từng giai đoạn cụ thể. Mức tiền tối thiểu để lại cho hoạt động sản xuất kinh doanh do CHV ấn định cũng căn cứ vào tính chất ngành, nghề kinh doanh; quy mô kinh doanh của người phải THA và mức ấn định này có thể được điều chỉnh.

Khi thu tiền, CHV lập biên bản thu tiền và cấp biên lai thu tiền cho người phải THA. Trường hợp người phải THA không ký vào biên bản thì phải có chữ ký của người làm chứng (khoản 2 Điều 79, Điều 80 LTHADS).

Đối với giấy tờ có giá của người phải THA: Trường hợp phát hiện người phải THA đang giữ giấy tờ có giá của mình thì CHV ra quyết định thu giữ giấy tờ đó để THA. Người phải THA phải chuyển giao giấy tờ đó cho cơ quan THADS theo quy định của pháp luật. Trường hợp người phải THA không giao giấy tờ cho cơ quan THADS thì CHV yêu cầu cơ quan, tổ chức có thẩm quyền chuyển giao giá trị của giấy tờ đó để THA (Điều 82 LTHADS).

– Trường hợp tiền, tài sản, giấy tờ có giá của người phải THA do bên thứ ba giữ:

Đối với tiền, tài sản của người phải THA: Trường hợp phát hiện người thứ ba đang giữ tiền của người phải THA thì CHV ra quyết định thu khoản tiền đó để THA. Người thứ ba đang giữ tiền của người phải THA có nghĩa vụ giao nộp tiền cho CHV để THA. CHV lập biên bản thu tiền, cấp biên lai cho người thứ ba đang giữ tiền và thông báo cho người phải THA. Trường hợp người thứ ba đang giữ tiền không ký vào biên bản thì phải có chữ ký của người làm chứng. Điều 23 Nghị định số 62/2015/NĐ-CP quy định cụ thể hơn về thu tiền, tài sản của người phải THA đang do người thứ ba giữ:

+ Khi có căn cứ xác định tổ chức, cá nhân đang giữ tiền, tài sản của người phải THA thì CHV lập biên bản làm việc hoặc có văn bản yêu cầu tổ chức, cá nhân đang giữ tiền, tài sản giao nộp cho cơ quan THADS để THA. Tổ chức, cá nhân đang giữ tiền, tài sản của người phải THA không thực hiện yêu cầu của CHV về việc giao nộp số tiền, tài sản đó thì bị áp dụng các biện pháp bảo đảm, biện pháp cưỡng chế để THA.

+ Trường hợp người thứ ba đang giữ tiền, tài sản của người phải THA không thực hiện yêu cầu của CHV mà giao tiền, tài sản đó cho người phải THA hoặc người khác dẫn đến việc không thể thi hành được cho người được THA thì người thứ ba phải bồi thường thiệt hại theo quy định của pháp luật.

+ Trường hợp phát hiện tổ chức, cá nhân đang phải trả tiền, tài sản cho người phải THA mà khoản tiền, tài sản đó đã được xác định bằng bản án, quyết định của Tòa án đang có hiệu lực pháp luật thì CHV yêu cầu tổ chức, cá nhân đó giao nộp số tiền, tài sản cho cơ quan THADS để THA. Nếu tổ chức, cá nhân đó không thực hiện thì CHV áp dụng biện pháp cưỡng chế THA cần thiết đối với tổ chức, cá nhân đó để thu tiền, tài sản THA.

Chi phí cưỡng chế THA trong trường hợp này do tổ chức, cá nhân bị cưỡng chế THA chịu.

Đối với giấy tờ có giá của người phải THA: Trường hợp phát hiện cơ quan, tổ chức, cá nhân đang giữ giấy tờ có giá của người phải THA thì CHV ra quyết định thu giữ giấy tờ đó để THA. Cơ quan, tổ chức, cá nhân giữ giấy tờ có giá của người phải THA phải chuyển giao giấy tờ đó cho cơ quan THADS theo quy định của pháp luật. Trường hợp cơ quan, tổ chức, cá nhân giữ giấy tờ có giá không giao giấy tờ cho cơ quan THADS thì CHV yêu cầu cơ quan, tổ chức có thẩm quyền chuyển giao giá trị của giấy tờ đó để THA.